Ας γνωρίσουμε το νεογένητο μας.. part 2

ΔΕΡΜΑ: το μεγαλύτερο όργανο του σώματος.

Νεογνικό δέρμα: μεγαλύτερη συγκέντρωση ύδατος, λιγότερα λιπίδια, δέρμα λεπτότερο.

Η νεογνική ηλικία είναι μια περίοδος που το δέρμα καλείται να προσαρμοστεί σε ένα νέο ξηρό περιβάλλον και των διακυμάνσεων της θερμοκρασίας. Σκεφτείτε πως το μωράκι σας βρίσκεται στο ασφαλές και ζεστό περιβάλλον της κοιλίτσας σας και ξαφνικά βγαίνει σε άγνωστο περιβάλλον.

ΕΜΒΡΥΙΚΟ ΣΜΙΓΜΑ

Ο λιπαρός αυτός λευκωπός μανδύας συμβάλει σημαντικά στην ομαλή και ασφαλή μετάβαση από την ενδομήτρια στην εξωμήτρια ζωή, δηλαδή:

• Συμβάλει στην εύκολη κάθοδο του εμβρύου μέσω του πυελογεννετικού σωλήνα κατά τον τοκετό

• Ενυδατώνει το νεογνικό δέρμα

Το εμβρυϊκό σμήγμα είναι μια άσπρη και κρεμώδης ουσία που παράγεται στη μήτρα από σμηγματογόνους αδένες και καλύπτει το δέρμα του εμβρύου από το τελευταίο τρίμηνο της κύησης μέχρι και λίγες μέρες μετά τη γέννησή του.

Σύμφωνα με τη σύσταση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, το σμήγμα δεν πρέπει να αφαιρείται μετά τη γέννηση. Το νεογνό σκουπίζεται ελαφρά και απαλά, αφού έχει πρώτα δοθεί σε επαφή δέρμα με δέρμα με τη μητέρα του. Το πρώτο μπάνιο του νεογνού καθυστερεί για τουλάχιστον 24 ώρες αφήνοντας τις προστατευτικές λειτουργίες του λιπαρού αυτού μανδύα να δράσουν!

ΑΠΟΛΕΠΙΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΔΕΡΜΙΔΑ

Οφείλεται σε αυξημένη απόπτωση των κυττάρων του δέρματος στις πρώτες 24-48 ώρες ζωής, ξεκινάει από ποδοκνιμική, άκρα χείρα και πόδι και καταλήγει γενικευμένο . Η εικόνα ολοκληρώνεται την 6η με 10η ημέρα ζωής.

Συσχετίζεται με το βάρος γέννησης και την ηλικία κύησης, γι' αυτό κ δεν το βλέπουμε στα πρόωρα νεογνά.

Κεγχρία

Είναι εξάνθημα βλατιδώδες , μικροκηλιδώδες , λευκωπό με ομαλή επιφάνεια και με προτίμηση στο πρόσωπο ( μέτωπο , πιγούνι, παρειά, μύτη)και σπάνια στο επάνω μέρος του κορμού, τα άκρα και το πέος. Μπορεί να εντοπιστεί και στην θηλή. Οφείλονται σε απόφραξη του σμηγματογόνου πόρου από κερατίνη και σμήγμα. Εξαφανίζονται την 3η -4η εβδομάδα της ζωής, σπάνια μπορεί να παραμείνουν μέχρι τον 3ο μήνα.

Θεραπεία : δεν χρειάζονται.

Epstein’s PEARLS στην υπερώα

Λευκές κηλίδες σαν κεφαλή καρφίτσας στην υπερώα (ουρανίσκο), που εμφανίζονται αμέσως μετά την γέννηση και εξαφανίζονται σταδιακά από μόνες τους.

ΙΔΡΩΑ (MILIARIA)

Οφείλεται σε απόφραξη των εκφορητικών πόρων των ιδρωτοποιών αδένων από βύσμα κερατίνης. Εμφανίζεται πιο συχνά τις πρώτες εβδομάδες της ζωής που οι ιδρωτοποιοί αδένες είναι σχετικά ανώριμοι.

Τοξικό ερύθημα νεογνών

Είναι καλοήθης, άγνωστης αιτίας δερματοπάθεια που αυτοϊάται. Εμφανίζεται συνήθως τις πρώτες ημέρες της ζωής.

Χαρακτηρίζεται από βλατίδες ή φλυκταινίδια 1-3mm. Ξεκινάει από μεμονωμένες βλάβες διάσπαρτες ακόμη και σε μεγάλη έκταση, σε πρόσωπο , κορμό, άκρα. Δεν περιλαμβάνει παλάμες και πέλματα. 

Ενδέχεται να συσχετίζεται με κάποια διαδικασία απόρριψης των λεμφοκυττάρων της μητρικής προέλευσης απ’ το βρέφος.

Το εξάνθημα μπορεί να παρουσιάσει υφέσεις και εξάρσεις για περίπου 15 ημέρες.

Νεογνική ακμή

Είναι ένας τύπος ακμής που εκδηλώνεται στα νεογέννητα κυρίως στο πρόσωπο ή το σώμα. Πρόκειται δηλαδή για μικροσκοπικά κόκκινα ή άσπρα σπυράκια τα οποία υποχωρούν στις περισσότερες περιπτώσεις χωρίς θεραπεία.

Νεογνική ακμή εμφανίζουν περίπου το 20% των μωρών τους πρώτους μήνες της ζωή τους.

Συσχετίζεται με την υπερπλασία των σμηγματογόνων αδένων από τα μητρικά και νεογνικά ανδρογόνα.

Οι βλάβες εντοπίζονται κυρίως στις παρειές και στο μέτωπο, σπανιότερα στο πηγούνι, και έχουν τις εξής μορφές: 

Φαγέσωρες: «ανοικτοί» (μαύρα κεράτινα στίγματα που αποτελούνται από σμήγμα, κερατίνη, τμήμα τριχών και υπολείμματα σμηγματογόνων αδένων) ή «κλειστοί» (μικρά λευκά κεράτινα στίγματα) Βλατίδες: στίγματα με έντονο κόκκινο χρώμα Φλύκταινες: κόκκινα σπυράκια που συνήθως συνοδεύονται από πύον

Σε κάποιες περιπτώσεις οι βλάβες μπορεί να επεκταθούν στην πλάτη και στο πάνω μέρος του θώρακα.

Θεραπεία

Η νεογνική ακμή είναι καλοήθης, αυτοπεριοριζόμενη νόσος και η μέγιστη διάρκειά της είναι έξι μήνες. Συνήθως εξαφανίζεται χωρίς αγωγή εντός ολίγων εβδομάδων από την εμφάνισή της, και δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος σχηματισμού ουλών.

• Συνίσταται ο καθαρισμός με ήπια μέσα, δηλαδή με ένα βαμβακερό ύφασμα εμποτισμένο σε χλιαρό νερό, χωρίς σαπούνι.

Στην περίπτωση που η ακμή είναι σε έξαρση, προτείνεται τοπική αγωγή έπειτα από συνεννόηση με τον παιδίατρο σας.

Υπερπλασία των σμηγματογόνων αδένων

Εμφανίζονται μικρές βλατίδες που έχουν την χροιά του δέρματος, μπορεί και ελαφρώς κιτρινωπής χροιάς που εντοπίζονται στη μύτη, τα μάγουλα και το άνω χείλος των τελειόμηνων νεογνών.

Οφείλονται σε ερεθισμό των αδένων από τα μητρικά ανδρογόνα. Αυτόματη υποχώρηση 2-3 μήνες.

Συγγενής δερματική μελάνωση (Mongolian spot) Εμφανίζονται από την γέννηση,συνηθέστερα σε:

• βρέφη μαύρης φυλής 96%

• ασιατικής καταγωγής σε ποσοστό 86%

• Λατίνων 65%

• Καυκάσια φυλή 13%.

1. Έχουν κυανή χροιά , γκρι ή μαύρη.

2. Μεμονωμένες με διάμετρο από χιλιοστά έως εκατοστά.

3. Αγαπούν κυρίως την ιεροκοκκυγική χώρα και την γλουτιαία.

Προκύπτει όταν τα μελανοκκύταρα που βρίσκονται στο χόριο αντανακλούν την ακτινοβολία με διαφορετικό τρόπο την ερυθρά και την ιώδη.

 Κλινικά μοιάζουν με εκχυμώσεις. Το χρώμα τους προοδευτικά εξασθενεί και συνήθως εξαφανίζονται στην νηπιακή ηλικία, μπορεί όμως και αργότερα μέχρι την ηλικία των 13 χρόνων. 

ΙΚΤΕΡΟΣ: Σχεδόν όλα τα νεογνά παρουσιάζουν ίκτερο δηλαδή κίτρινη χροιά δέρματος και βλεννογόνων που οφείλεται στη αυξημένη συγκέντρωση χολερυθρίνης η οποία παράγεται από την καταστροφή των ερυθρών αιμοσφαιρίων, που φυσιολογικά συμβαίνει αυτή την περίοδο της ζωής.

Ο φυσιολογικός ίκτερος εμφανίζεται τη 2η-3η ημέρα ζωής αυξάνει λίγο τις επόμενες μέρες και υποχωρεί.

Ο ίκτερος που εμφανίζεται στο πρώτο 24ωρο με απότομη αύξηση της χολερυθρίνης ή είναι παρατεταμένος(διάρκεια περισσότερο από 20 μέρες) αποτελεί παθολογικό εύρημα και χρειάζεται διερεύνηση. 

Ο ίκτερος είναι πιο συχνός σε βρέφη που θηλάζουν σε σχέση με εκείνα που παίρνουν γάλα σκόνη.

 Δεν χρειάζεται να διακοπεί ο μητρικός θηλασμός αρκεί το βρέφος να παίρνει ικανοποιητικό βάρος, να είναι γενικά σε καλή κατάσταση και ο ίκτερος να μην έχει άνοδο όσο περνούν οι εβδομάδες. 

ΥΠΕΡΤΡΙΧΩΣΗ: Τα μωρά γεννιούνται με ποικίλες ποσότητες τριχοφυΐας στο σώμα τους, που λέγεται εμβρυϊκό χνούδι (Lanugo).

Μερικά μωρά έχουν μόνο ένα απαλό χνούδι, ενώ άλλα έχουν πυκνή τριχοφυΐα, στο μέτωπο στους ώμους και στο κάτω μέρος της ράχης τους. Και οι δύο περιπτώσεις είναι φυσιολογικές και η τριχοφυΐα αυτή συνήθως εξαφανίζεται σε μερικές εβδομάδες ή μήνες.

Αν όμως , καθώς το μωρό μεγαλώνει, παρουσιάζει τρίχες στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, χρειάζεται επειγόντως αξιολόγηση από παιδοενδοκρινολόγο.

ΔΙΟΓΚΩΣΗ ΜΑΣΤΩΝ: Συχνό εύρημα και στα δύο φύλα. Οφείλεται στις ορμόνες/οιστρογόνα της μητέρας. Μην το ενοχλήσετε, θα υποχωρήσει από μόνο του σε λίγες ημέρες.

Αν η διόγκωση των μαστών επιμένει και συνοδεύεται από σημεία φλεγμονής(ερυθρότητα, πόνο, έντονο οίδημα), τότε πρόκειται για φλεγμονή- νεογνική μαστίτιδα και θα πρέπει να εκτιμηθεί από το παιδίατρο και πιθανή εισαγωγή στο νοσοκομείο για ενδοφλέβια αντιβίωση.

ΨΕΥΔΟΠΕΡΙΟΔΟΣ: Στα τελειόμηνα κορίτσια τα μεγάλα χείλη του αιδοίου καλύπτουν τα μικρά. Από το κόλπο μπορεί να υπάρχει έξοδος βλεννώδους λευκωπού εκκρίματος, μερικές φορές υπάρχει επίσης μικρή ποσότητα αίματος τις πρώτες ημέρες ζωής. Οφείλεται στη δράση ορμονών της μητέρας και υποχωρεί αυτόματα, χωρίς παρέμβαση.

Πηγή:Επίτομη Παιδιατρική Ματσανιώτης, παιδιατρική εταιρεία Κύπρου.